Назр қурбонлиги билан ақиқани жамлаш мумкинми? 07.09.2016
Савол:Ассалом алайкум. Бир ҳолатни тўғри тушунишда маслаҳатингиз керак эди. Бир неча йил илгари “Агар Аллоҳ ўғил, қиз фарзанд берса, Унинг йўлида бир қурбонлик қиламан” деб ният қилгандим. Шукрки, бу ниятим амалга ошди. Мен қилган бу ниятим “назр қурбонлиги” деб ўйлаб юрардим. Лекин, яқинда “Қурбонлик рисоласи” деган бир китобни варақлаганимда у ерда шукрона қурбонлиги ҳақида ўқиб қолдим. Ҳозирда фарзандларим борлиги учун шукрона қилиб қурбонлик қилишдан илгари назр қурбонликни қилишим лозимми?
Булим Фиқҳ5363
Ва алайкум ассалом. Назрга вафо қилиш вожибдир. Бу Қуръони карим, ҳадиси шарифлар билан собит бўлган. Аллоҳ таоло айтади: “Ва назрларини тўла адо қилсинлар!” (Ҳаж, 29). Бошқа оятда Аллоҳ Ўзининг аброр бандаларининг дунёдаги ҳаётлари ҳақида хабар қилиб, улар назрларига вафо қилишлари, қиёмат кунидан қўрқиб туришларини айтган.
Назрга вафо қилиш лозимлигига ҳадисларда ҳам ҳужжат бор.
عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللهُ عَنْهَا عَنْ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: مَنْ نَذَرَ أَنْ يُطِيعَ اللهَ فَلْيُطِعْهُ وَمَنْ نَذَرَ أَنْ يَعْصِيَهُ فَلاَ يَعْصِهِ. رَوَاهُ الْبُخَارِيُّ وَأَصْجَابُ السُّنَنِ وَالدَّارِمِيُّ وَمَالِكٌ وَأَحْمَدُ وَابْنُ خُزَيْمَةَ وَابْنُ حِبَّانَ.
Оиша розияллоҳу анҳо Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламдан ривоят қилади: “Ким Аллоҳга итоат этишни назр қилган бўлса, У Зотга итоат этсин! Ким У Зотга осий бўлишни назр қилган бўлса, осийлик қилмасин!” (Бухорий, Сунан соҳиблари, Доримий, Молик, Аҳмад, Ибн Хузайма ва Ибн Ҳиббон ривояти).
Ушбу ривоятда тоатга қилинган назрга вафо қилиш вожиб экани, маъсиятга қилинган назрни тарк этиш лозимлиги айтилмоқда.
Назр қурбонлиги билан ақиқани жамлаш имкони йўқ. Сабаби улар иккови алоҳида ибодат. Назр қурбонлик қилишни назр қилиш билан бўлса, ақиқа фарзанд туғилиши билан бўлади. Назр қурбонлиги ва ақиқанинг ҳукми ҳам икки хил. Назрга вафо қилиш вожиб. Фарзанд туғилганида унинг номидан ақиқа қилиш эса суннатдир. Назрга бой ҳам, камбағал ҳам вафо қилиши керак. Ақиқани камбағал одам қилмаса ҳам зарари йўқ.
Назр қурбонлигининг гўштидан соҳиби емайди, балки ҳаммасини камбағал, бечораларга тарқатади. Ақиқа қурбонлигининг гўшти ўзгаларга тарқатилиши билан бирга ундан хонадон соҳиблари ҳам ейишлари мумкин.
Умумий қоида шуки, агар икки ибодатнинг асоси бир бўлса, уларда ниятни жамлаш жоиз. Масалан, жунубликдан ва жума куни қилинадиган ғуслни жамласа бўлади. Шунингдек, жума кунги ва ийд кунининг ғуслини, жунубликдан ёки ҳайздан қилинадиган ғуслни ҳам ҳам жамлаш мумкин. Аммо икки мустақил ибодатда алоҳида-алоҳида ният қилиш лозим.
Демак, сиз аввало назр қурбонлигини қиласиз. Ундан кейин қодир бўлсангиз, ақиқа қиласиз. Валлоҳу аълам!
