“Қасамки, агар шукр Қилсангиз, албатта, сизга зиёда Қилурман”

Аллоҳ таоло ояти каримада марҳамат қиладики:

فَكُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمْ اللَّهُ حَلالاً طَيِّباً وَاشْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ[1]

“Бас, Аллоҳ сизга ризқ қилиб берган нарсалардан ҳалол-пок ҳолида енг. Ва агар унга ибодат қиладиган бўлсангиз, Аллоҳнинг неъматига шукр қилинг”.

Албатта Аллоҳнинг неъматларига шукр қилсак, Қуръони каримда: لَئِنْ شَكَرْتُمْ لأَزِيدَنَّكُمْ : “Қасамки, агар шукр қилсангиз, албатта, сизга зиёда қилурман”, деб ваъда қилганидек,  яна ҳам зиёда қилиб беради. Ва агар неъматларига шукр қилмасдан буйруқларини бажармай, қайтариқларидан қайтмасак, оятнинг давомида марҳамат қиладики: Агар куфр келтирсангиз, албатта, азобим шиддатлидир”.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай марҳамат қилганлар.  

مَا أَنْعَمَ ﺍﷲ عَلىَ عَبْدٍ مِنْ نِعْمَةٍ صَغُرَتْ اَوْ كَبُرَتْ فَقَالَ الْحَمْدُ للهِ إِلاَّ كَانَ قَدْ أُعْطِىَ أَفْضَلَ مِمِّا أَخَذَ "( رواه الحاكم و ابن ماجه

яъни: “Аллоҳ таоло бандага каттами-кичикми бир неъмат берса, банда унинг шукронаси учун “Аллоҳга ҳамд бўлсин” деса, шунда у ўша неъматдан ҳам афзалроқ нарсага эришган бўлади”, деганлар.

 Неъматларга шукр қилиш икки хил бўлади: маънавий ва амалий.

Маънавий шукр: Аллоҳ таолога тасбеҳ, ҳамд, такбир айтиб, уни улуғлашимиз, мақташимиз ва ташаккурлар айтиш билан бўлади.

Амалий шукр: Аллоҳнинг берган неъматларини исроф қилмай, унинг буюрганидек сарф қилишимиздир. Яна бераётган неъматларига шукр қилиш, унинг айтганларига амал қилиб, қайтарганларидан тийилиш билан бўлади.

Аллоҳ инсонларни ва жинларни фақат ўзига ибодат қилиш учунгина яратди. Ер юзида исрофгарчилик, бузғунчилик, такаббурлик ва исён қилиш учун яратмади.  Аллоҳ таоло ояти каримада марҳамат қилиб айтадики: [2]وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالإِنسَ إِلاَّ لِيَعْبُدُونِ“Инсон ва Жинни фақт ўзимга ибодат қилишлари учунгина яратдим”.

Аллоҳ таолонинг бераётган мўл-кўлчиликларига маънавий шукр қилиш, уни бергани учун унга ҳамдлар айтиш ва уни барча айбу нуқсонлардан поклаб ёдга олишимиз билан бўлади.

Амалий шукр қилиш эса: аввало уни закотини, ушурини ҳақлик бўлган жойларга бериш, ҳар бир ҳаракатини Аллоҳ учун қилиш, ҳосилларни йиғиб териш давомида Аллоҳга ҳамдлар айтиб, ҳаром аралашиб қолишидан паноҳ сўраб дуолар қилиш зарур. Охирида олинган фойдалардан қариндош – уруғ, камбағал, етим-есир ва қўни-қўшниларга ҳам насибалар улашишни унутмаслик керак. Бу Аллоҳнинг неъматларига шукр қилишнинг знг олий даражасидир. Чунки Аллоҳ таоло ояти каримада:

وَاعْبُدُوا اللَّهَ وَلا تُشْرِكُوا بِهِ شَيْئاً وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَاناً وَبِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَالْمَسَاكِينِ وَالْجَارِ ذِي الْقُرْبَى وَالْجَارِ الْجُنُبِ وَالصَّاحِبِ بِالْجَنْبِ وَابْنِ السَّبِيلِ وَمَا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُم[3]ْ

“Ва Аллоҳга ибодат қилинглар ва Унга ҳеч нарсани ширк келтирманглар. Ота-онага, қариндошларга, етимларга, мискинларга, яқин қўшниларга, ён қўшниларга, ёнбошдаги соҳибларга, кўчада қолганларга ва қўлингизда мулк бўлганларга яхшилик қилинглар...”, деб марҳамат қилган.

Эмин-эркин ибодат қилишимиздек олий неъматга амалий шукримиз: Аллоҳга кўпроқ ибодат қилиш, вақтимизни ғийбат, бўҳтон ва беҳуда ўйин кулгуларга сарфламай, вақтимизни ғанимат билиб, ўзимиз, аёлларимиз ҳамда фарзандларимиз кўпроқ илм ўрганиб, динимиз, ҳалқимиз ва ватанимизга унинг тинчлиги ва осойишталиги йўлида сарфлашимиз лозим. Аллоҳ диёримизни кўринар-кўринмас балолардан ўз ҳимоясида сақласин.

Таваккал Кенжаев,

Тошкент шаҳар Шайҳонтоҳур тумани

“Эшон Бобохон” жоме масжиди имом хатиби

[1] Наҳл сураси 114-оят.

[2] Зарият сураси  56-оят.

[3] Нисо сураси 36-оят.